BIST 100
Varant menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlardır. Yani hisse senedi, endeks, emtia gibi bir dayanak varlığı, belirli bir vade sonunda, belli bir fiyattan alma veya satma hakkı veren bir yatırım aracıdır. Varantlar kaldıraçlı bir yatırım aracıdır ve ayrıca hem yükselen hem de düşen piyasa beklentisine göre yatırım amaçlı kullanabilir.
Varantlar vadeye kalan gün sayısı azaldıkça zaman değeri kaybeder. Zaman değeri kaybı vadeye yaklaşıldıkça hızlanır.
Bir yatırımcının 10.000 TL’si var ve THYAO'nun fiyatının yakın zamanda 260 TL'ye yükseleceğini düşünüyor. Şu anda hisse fiyatı 230 TL. Yatırımcının karar vermesi gereken iki seçenek var:
1.Hisseyi doğrudan satın alarak potansiyel bir kar elde etmek.
2.Alım varantı alarak aynı harekette daha fazla kar elde etmek.
Haydi bu iki seçeneği de inceleyelim:
10,000 TL'lik bir yatırımla (10,000 TL / 230 TL/hisse) = 43.48 hisse satın alabilir.
Eğer hisse fiyatı 260 TL'ye yükselirse toplamda:
43.48 hisse x 260 TL/hisse = 11,304.8 TL eder. Bu, 1,304.8 TL kar demektir.
Yatırımcı, tanesi 0,05 hisseye tekabül eden ve fiyatı 1,09 TL olan alım varantını satın almayı düşünüyor. 10,000 TL ile: (10,000 TL / 1,09 TL/varant) = 9.174 varant satın alabilir.
Eğer THYAO fiyatı 260 TL'ye yükselirse varantın değeri de artacaktır. Varantın değeri yaklaşık 3 TL'ye yükseldiğini varsayalım. (Varantın değerinin nasıl değişeceği “delta” yunan harfi ile belirlenir).
Bu durumda yatırımcının toplamda:
9,174 varant x 3 TL/varant = 27,522 TL'si olur. Bu, 17,522 TL kar demektir!
Varant ihraççıları kendi ürünlerinde mevzuat gereği, derinlik sağlamak için bir piyasa yapıcı belirler. Piyasa yapıcı, Borsa İstanbul işlem saatlerinde sürekli olarak güncellenen alış - satış kotasyonları verir. Ek olarak piyasa yapıcılar her geçen işlemde taraf olmazken yatırımcılar kendi aralarında da işlem yapabilir.
Bazı özel durumlarda piyasa yapıcı kotasyonlarını Borsa İstanbul'a gönderemeyebilir. Böylesi durumlarda varant tahtalarında en iyi alış ve satış fiyatı yatırımcı arz talebine sonucu oluşurken, varant fiyatları dayanak varlık hareketleri ile paralellik göstermeyebilir ve suni olarak oldukça yükselebilir veya düşebilir. Yatırımcıların, varantı teorik fiyatının çok uzağında işlem yapmaması için işlem öncesinde piyasa yapıcının alış - satış kotasyonlarını kontrol etmesi çok önemlidir.